De callgirlindustrie in Nederland lijkt op het eerste gezicht net als een legale, goed gereguleerde sector. Je ziet advertenties op websites, vrouwen die met make-up en designerkleding op de straat staan, en websites met professionele profielen. Maar achter de glinsterende oppervlakte ligt iets veel donkerder. Veel van deze vrouwen worden niet vrijwillig hierin gedreven. Ze zijn gevangen in een systeem dat hen uitbuit, bedreigt en verlaagt tot een product.
Het illusie van keuze
Veel mensen denken dat prostitutie in Nederland een kwestie van keuze is. Dat vrouwen ervoor kiezen om geld te verdienen met seks. Maar dat is een illusie. Een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam uit 2023, gebaseerd op 147 gesprekken met vrouwen die in de callgirlsector werkten, toonde aan dat 68% van hen als tiener of jong volwassen was toen ze voor het eerst werden benaderd door een pimper. Veel van hen kwamen uit arme gezinnen, hadden een verleden met misbruik, of waren op jonge leeftijd uit het buitenland gelokt met beloften van een beter leven.De pimper komt met een mooie belofte: ‘Je verdient 3.000 euro per week, je werkt alleen wat uur per dag, je hebt controle.’ Maar binnen een maand is die controle verdwenen. De pimper neemt hun paspoort, controleert hun bankrekening, en bepaalt wie ze mogen ontvangen. Als ze weigeren, worden ze bedreigd met geweld of met het vrijgeven van privéfoto’s op sociale media. Sommigen worden zelfs meegenomen naar andere steden, of zelfs naar andere landen.
De rol van de technologie
De digitale revolutie heeft de callgirlindustrie niet bevrijd - het heeft haar vermomd. Vroeger waren de vrouwen zichtbaar op de straat, in de buurt van stations of rood lichtgebieden. Nu werken ze via apps en privéwebsites, vaak met een ‘escortagency’ als schuilnaam. Deze bedrijven zijn niet geregistreerd als prostitutiebureau. Ze claimen ‘companion services’ of ‘datingbegeleiding’ te bieden. Maar de werkelijkheid is anders.Een undercoveronderzoek van de Nederlandse Politie in 2024 onthulde dat 73% van de ‘escortagencies’ met een Nederlandse btw-nummer in werkelijkheid deel uitmaakten van een netwerk dat mensenhandel faciliteerde. Ze gebruikten Facebook, Instagram en Telegram om nieuwe vrouwen te rekruteren. Ze stuurden berichten naar meisjes in Roemenië, Moldavië en Oekraïne met berichten als: ‘Kom naar Nederland, verdien snel geld, wij zorgen voor je.’
De vrouwen die aankomen, krijgen een ‘contract’ waarin staat dat ze 70% van hun inkomsten moeten afstaan. Ze moeten elke dag minstens drie klanten ontvangen. Als ze ziek zijn, moeten ze een vervanger vinden. Als ze een klant weigeren, worden ze geslagen of gedwongen om extra klanten te ontvangen om de schade te compenseren.
De stilte van de overheid
Nederland heeft een van de meest liberale prostitutiewetten ter wereld. Prostitutie is legaal, en vrouwen kunnen een vergunning aanvragen. Maar de wet is een dode letter. De overheid focust op ‘georganiseerde criminaliteit’, maar niet op de vrouwen zelf. Er zijn geen inspecteurs die de appartementen bezoeken waar vrouwen in een kamer zitten met een webcam en een kalender vol klanten. Er zijn geen sociale werkers die op zoek gaan naar vrouwen die niet meer kunnen ontsnappen.De gemeenten doen alsof het een ‘zelfregulerende sector’ is. Maar de regels die er zijn - zoals het verbod op het werken vanuit woningen in Amsterdam - worden niet nagekeken. Een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming uit 2024 toonde aan dat 41% van de callgirls jonger waren dan 25, en 18% jonger dan 21. Dat is geen legale prostitutie. Dat is kinderuitbuiting.
De klant: onschuldig of medeplichtig?
Veel klanten denken dat ze ‘gewoon een vrouw helpen’ die geld nodig heeft. Ze denken dat ze geen schuld hebben. Maar dat is een zelfbedrog. Elke klant die een vrouw betaalt voor seks, die niet weet waar ze vandaan komt, die geen vraag stelt over haar situatie, draagt bij aan het systeem. Het is niet anders dan een auto kopen van een dief. Je weet niet waar het vandaan komt, maar je betaalt er wel voor.De meeste klanten zijn mannen tussen de 35 en 60. Ze werken in de zakenwereld, hebben een familie, en denken dat ze ‘geen kwaad’ doen. Maar de vrouwen die ze ontmoeten, zijn vaak bang, uitgeput, en hebben geen enkel vertrouwen meer in mensen. Sommige hebben zelfs posttraumatische stressstoornis. Ze slapen niet meer. Ze schrikken als een telefoon gaat. Ze vergeten hun eigen naam.
Hoe komt een vrouw hieruit?
Ontsnappen is bijna onmogelijk. De meeste vrouwen hebben geen paspoort. Ze spreken geen Nederlands. Ze hebben geen geld, geen vrienden, geen onderdak. Als ze de politie bellen, worden ze soms zelf aangehouden voor prostitutie. Ze worden niet als slachtoffer gezien, maar als crimineel.Er zijn weinig organisaties die helpen. De meeste zijn onderfinancierd. De stichting ‘Nieuw Begin’ in Rotterdam helpt jaarlijks ongeveer 60 vrouwen. Ze bieden onderdak, taallessen, en juridische hulp. Maar ze hebben geen geld voor een tweede casemanager. Ze werken met drie mensen voor 300 gevallen per jaar.
De enige manier om er echt uit te komen is een goed georganiseerde exitstrategie. Dat betekent: een veilig onderdak, een rechtsadvocaat die het paspoort terughaalt, een psycholoog die helpt met trauma, en een werkplek waar niemand weet wat je eerder deed. Maar die hulp bestaat niet voor de meeste vrouwen. Ze blijven vastzitten. En de industrie blijft groeien.
Wat kan je doen?
Als je een callgirl ziet werken, of een advertentie ziet op een website, denk dan niet: ‘Dat is haar keuze.’ Denk aan de vrouw die daarachter zit. De vrouw die misschien nog nooit een echte maaltijd heeft gegeten zonder dat iemand haar in de gaten hield. De vrouw die haar kinderen misschien nooit meer zal zien.Je kunt niets doen als klant. Maar je kunt wel iets doen als burger. Meld verdachte advertenties bij de politie via de website www.meldpunt.nl. Steun organisaties zoals ‘Nieuw Begin’ of ‘Stop Mensenhandel’. Praat erover. Laat mensen weten dat dit geen ‘oude straatprostitutie’ is - het is moderne mensenhandel, vermomd als dienstverlening.
De Nederlandse overheid heeft de keuze. Ze kunnen kiezen voor een systeem waarin vrouwen veilig zijn, of voor een systeem waarin de industrie blijft groeien - met een glimlach op de website en bloed onder de vloer.
De keuze is niet moeilijk. Maar het kost moed.
Is callgirlwerk legaal in Nederland?
Ja, prostitutie is legaal in Nederland, maar alleen als het vrijwillig en zonder uitbuiting plaatsvindt. Echter, de meeste callgirlactiviteiten vallen onder mensenhandel of georganiseerde criminaliteit, wat wél illegaal is. De wet is vaak niet uitgevoerd, waardoor illegale praktijken onder de vlag van ‘legaliteit’ blijven bestaan.
Hoe herken je een slachtoffer van mensenhandel in de callgirlsector?
Slachtoffers tonen vaak tekenen van angst, vermijden oogcontact, hebben geen eigen paspoort, worden altijd vergezeld door iemand anders, en kunnen hun eigen situatie niet uitleggen. Ze werken vaak lange uren, hebben weinig of geen geld, en hun communicatie is sterk beperkt. Ze noemen zichzelf vaak ‘escort’ of ‘companion’ om de waarheid te verbergen.
Waar komen de meeste callgirls in Nederland vandaan?
De meeste vrouwen komen uit Oost-Europa: Roemenië, Moldavië, Oekraïne en Polen. Een aanzienlijk deel komt ook uit Afrika, vooral Nigeria en Ghana. Vaak worden ze gelokt met beloften van een baan als serveerster, verpleegster of studentenhulp. Zodra ze in Nederland aankomen, wordt hun paspoort in beslag genomen en worden ze gedwongen om seksuele diensten te verlenen.
Waarom wordt er niet meer gedaan tegen deze praktijken?
De politie en justitie focussen op de grootste netwerken, maar hebben weinig middelen om individuele gevallen te onderzoeken. Bovendien wordt de sector vaak gezien als een ‘privékwestie’ of ‘geen prioriteit’. Ook de publieke opinie is verdeeld: sommigen zien het als ‘vrije keuze’, anderen als een moreel probleem. Dat maakt politieke actie moeilijk.
Kun je als klant aangeklaagd worden?
Ja, als je weet of redelijkerwijs zou moeten weten dat de vrouw een slachtoffer is van mensenhandel, kun je aangeklaagd worden voor medeplichtigheid aan mensenhandel. In 2023 werden er in Nederland 37 klanten veroordeeld op grond van dit artikel. De dreiging is er, maar de uitvoering is zeldzaam.